O Reino de Galicia e o Marechal Pero Pardo de Cela

"O Marechal Pero Pardo de Cela Aguiar e Ribadeneyra" (o breto?s defensor da soberan? do Reino de Galicia) naceu en Castro d’Ouro. Era fillo dunha das m?s nobres linaxes do Reino de Galicia, os Se?res de Cela e de Violante de Aguiar. Intimo amigo dos Condes de Monterrei e de Lemos, casou con Dona Isabel de Castro, filla da Condesa Beatriz e de Don Pedro de Osorio, vencell?dose as?cos poderosos Condes de Lemos e con outras importantes linaxes do Reino de Galicia.

En 1464, Pero Pardo ?xa encomendeiro do bispado de Mondo?do (xa fora o seu pai Juan N?ez Pardo) e alcalde de Viveiro polo Rei, cargo que lle ser?confirmado o ano seguinte, por parte de Enrique IV, ?pasar a vila ?Coroa. Os seus ingresos complem?tanse coas alcabalas dunha grande parte do bispado de Mondo?do.

O Reino de Galicia encontr?ase daquela nunha situaci? pol?ica delicada tras sufrir d?s Guerras Civ? Irmandi?s e m?s a secesi? do sur do Reino, o recente Portugal.

Asasinado con veneno o rei Henrique IV, estoupou a guerra sucesoria entre galegos e castel?s, declarando estes rai? , a Do? Isabel La Cat?ica, en tanto que Galicia defend? o lex?imo trono da filla de Henrique IV, Dona Xohana "A Beltranexa" , e o seu esposo, o rei Afonso de Portugal. Reorganizado o poder pol?ico de Castela, os "Reyes Cat?icos" emprenden a anexi? do Reino de Galicia asasinando as principais familias nobres galegas.

O Marechal Pero Pardo de Cela, descendente de Don Fadrique o irmanasco do rei Pedro I, decl?ase fiel ?soberan? do Reino de Galicia e rebelde ?submisi? ? Reino de Castela.

As? os Reyes castel?s enviaron outro ex?cito a Galicia para derrotar a Pardo de Cela, a mando de Mudarra. Este contixente eliminou toda a ?tima resistencia que encontrou ?seu paso. O cronista dos Reyes Cat?icos dic? "que ya parec? crueldad, y era entonces necesaria; y por eso se hac?n muchas carnecerias de hombres".

A loita entre galegos e castel?s mant?ose durante 3 longos anos nas terras de Britonia. Pardo de Cela f?ose forte na Provincia de Mondo?do. No resto do Reino de Galicia, a nobreza galega asasinada empezaba a ser substitu?a pola nobreza castel?e os Reyes Catolicos dictaban as primeiras medidas da "Doma y Castraci? del Reyno de Galicia". Certamente, co tempo a integraci? plena de Galicia no novo Estado entra? a centralizaci?, a dependencia e a marxinaci? , do idioma galego en primeiro lugar.

Tras reiterados fracasos militares Mudarra contactou con vasalos do Marechal dubidosos do resultado final da guerra, ? que lles ofreceu un grande tesouro e o perd? pola s? rebeld?.

Os desleais vasalos abriron logo as portas do castelo de "A Frouxeira" ? castel?s aproveitando a estancia de Pardo de Cela no castelo de Castro d’Ouro, onde o Marechal estaba a visitar ?leal Se?r Pero de Miranda.

De volta ?Frouxeira o 7 decembro 1483, o ex?cito de Mudarra prendeu por sorpresa no sal? do castelo ?Marechal e o seu fillo e m?s a Don Pero de Miranda, lev?doos a Mondo?do para execuci? p?lica exemplar.

O Marechal Pero Pardo de Cela foi condenado a execuci? p?lica, logo de ser prendido o 7 decembro 1483 tras 3 anos de belixerancia militar contra os Reyes Cat?icos, en Mondo?do, que daquela era a rebelde capital de provincia do Reino de Galicia.

Foi apresado xunto ?seu fillo e ?nobre e leal Se?r Pero de Miranda. As tropas de Isabel A Cat?ica tomaron a fortaleza da Frouxeira (morada de Pardo de Cela) debido ?traiz? dos seus servos.

        FOTO: Catedral de Mondo?do

A Ponte do Pasatempo

Dona Isabel de Castro, a muller do Marechal, marchou de seguido a unha audiencia coa s? parente a castel?Reina Isabel na cidade de Valladolid, para obter un indulto condicional para os tres nobres galegos que estaban condenados a morte. A ra?a castel?concede o perd? e Isabel de Castro marcha cara a Mondo?do.

Cando estaba a chegar ?cidade , e moi pouco antes da execuci? do Marechal , logo de dez d?s de viaxe ininterrompida, Dona Isabel foi recibida na entrada da cidade polos homes do Bispo de Mondo?do, Fadrique de Guzm?. O bispo era un home ambicioso dunha mellor carreira pol?ico-eclesi?tica baixo o reinado dos Reyes Cat?icos e  que ademais sent? un odio terrible por Pardo de Cela debido a que O Marechal nunca acatara as ordes do seu poder, e non lle deu alg?s bens que el quixera. Ent?, o bispo traidor fixo entreter a Isabel de Castro precisamente, na ponte da entrada da cidade... Por iso  a esa ponte d?selle o nome de "Ponte de Pasatempo", a?da que tam? ?co?cida co nome da “ponte dos Ruzos”.

Mentres Isabel era distra?a na ponte ,e as?evitar que chegase a tempo de impedi-lo veredicto dos Reyes Cat?icos, na praza de Mondo?do disponse todo para a execuci?.

A execuci? do Marechal

Era o d? 17 de decembro de 1483... Diante dunha multitude que esperaba o indulto para o seu Se?r, de quen fora o ultimo defensor da soberan? do Reino de Galicia, e mentres Isabel pasaba a ponte, a cabeza de Pardo de Cela, ca? no chan e tras rebotar tres veces quedou ?porta da catedral.
O verdugo tivo tanta pr?a en cortar a cabeza que non lle deu tempo a remata-lo Credo, polo que ?tempo que rebotaba, a cabeza dixo por tres veces:
 
- CREDO!, CREDO!, CREDO!  
 
O corpo de Pero Pardo de Cela e do seu fillo foron feitos desaparecer para evita-la veneraci? dos heroes galegos, e o castelo da Frouxeira foi destru?o.  Mais a  filla do Marechal, Constanza de Castro, quen tam? loitou pola soberan? do Reino de Galicia desde o castelo de Caldaloba, repousa hoxe no Convento de San Francisco de Viveiro, onde foi enterrada. 
 
Segundo di a "Carta Executoria", tal foi a indignaci? que causou en Galicia a traiz? a Pardo de Cela que os desleais e m?s os seus descendentes foron declaralos inh?iles para testemu?s en calquera informaci?. 
 
Tralo 17 decembro 1483 caeron en mans do Reino de Castela outros nobres galegos leais ?soberan? de Galicia, moitos deles vasalos do Marechal, ata terminar co sitio de Ponferrada, a ?tima cidade galega en resisti-los ex?citos dos Reyes Cat?icos.  Aquela data marca o comezo da decadencia e depresi? do Reino de Galicia, a perda da s? soberan? como naci? pr?pera, comercial e influinte en Europa, e inicio dunha persistente colonizaci? econ?ica, emigraci? e censura cultural. 
 
Actualmente cons?vanse os principais restos hist?icos destes sucesos: as ru?as do Castelo de A Frouxeira e a Ponte do Pasatempo. No Museo Provincial de Lugo exh?ense as cadeas que suxeitaron os pes de Pardo de Cela na prisi? antes da s? execuci?.

Ler m?s: O Lamento da Frouxeira

M?ica B. Su?ez Groba

Bibliograf? consultada:  "Historia de Galicia", de Ram? Villares.