Reparación inversores tensión energia solar Valencia

Galicia espallada

Unha recolleita da cultura galega

Literatura, historia, arte, música, gastronomía, galeguismo, tradicións, lendas, costumes, emigración

?memoria de Manuela Via? (1929-2013)

O "Barallete", linguaxe especial de oficio dos afiadores ambulantes ourens?s


por Xos?Ant? Fidalgo Santamari?

 

Artigo publicado na revista  "RAIGAME",  Nro. 6, Maio 1998

(editada pola Asoc. Castro Floxo de Ourense, impresa pola Dep. de Ourense)



O PAPEL DO "BARALLETE" ENTRE OS GRUPOS DE AFIADORES AMBULANTES TRADICIONAIS:

O "Barallete" aparece con unha finalidade de servicio entre quen o empregan, e conseguiu manterse no tempo sobre todo pola protecci? que aporta ? colectivos arg?icos. Similar ? vellos e aut?ticos argots a?da que non debamos confundilo con eles, o "barallete" aparece impregnado desa necesidade e fantas? que fixo posible ser aprendido e reproducido por quen trataron de supera-los problemas de toda ?dole, relacionados cuns oficios e modalidade de Afiadores existencia peculiares propias dos variados grupos da ambulancia cl?ica ourens?: Afiadores ambulantes, parag?iros, capadores, prateiros, cerralleiros, m?icos,mozos de carga, churreiros, xeladeiros,segadores e outros protagonistas da ambulancia tradicional. Limit?dome ?colectivo dos afiadores ambulantes o "barallete" podemos concebilo como unha aut?tica barreira protectora da modalidade de existencia e traballo que presentan sobre o plano da acci? os microgrupos de afiadores tradicionais. 

Esta "linguaxe especial de oficio" que eles empregan al? da comunidade natal, pode concebirse como unha verdadeira arma a utilizar na loita pola vida no medio externo e agresivo, onde se desenvolve o traballo deste colectivo que o fala. Tr?ase dun vocabulario especial que non xorde espontaneamente, sen? de forma claramente intencionada para mellor constitu?la aut?tica barreira protectora dos seus propios intereses,e mostrar claramente que este colectivo de profesionais da ambulancia que o fala forma un grupo diferenciado que pensa, sente e xulga de modo diferente ?sociedade fronte ?que se fala. Elaborado artificialmente, transmitido por v? oral, soamente as xeraci?s xoves que se van incorporando ?gremio, e celosamente gardado ?longo da historia do colectivo, a xerga est?destinada a non ser comprendida pola xente allea ? especialidade.Pulido e perfeccionado nunha ?oca en que a pr?tica da ambulancia ourens? foi m?s prol?ica que se corresponde con boa parte da segunda metade do pasado s?ulo XIX e da primeira do XX, estes ambulantes "non soamente o empregan a diario nas s?s andanzas polo mundo, sen? que tam? o usan ? veces nas conversas cos seus veci?s" (Ram? e Fern?dez- Oxea, 1969:260). Pero esta utilizaci? da xerga dentro das parroquias de orixe do profesional arg?ico, aparece como un feito ocasional e limitado a palabras soltas, nas conversas mantidas cos familiares e nas tabernas que frecuentan pola s? localidade,para apostillar algo no xogo de cartas, nas conversas cos vecinos e pouco m?s. 

O verdadeiro ?bito de uso do "barallete" ?o espacio profesional. Son os lugares de traballo e de descanso nocturno, onde o "barallete" se erixe como un verdadeiro "signum" de diferenciaci? e afirmaci? da diferencia deste colectivo ambulante, e de exhibici? p?lica do verdadeiro n?leo identificativo que ofrecen os afiadores ambulantes ?sociedade externa que os rodea. Tal como subli? P.Guiraud sobre a esencia do argot en xeral, semellante o que acontece con ?as (cfr. Guiraud, 1912), tam? o "barallete" ven a constituir no colectivo dos afiadores tradicionais un singular "signum" identificador de clase, ou de grupo, que estes profesionais ofrecen como o seu aut?tico referente identificativo xurdido tanto de motivos profesionais,no senso dado por A. Nic?oro de que "ocuparse diferentemente ?falar diferentemente" (Nic?oro, 1912:24), como de raz?s de tipo biol?ico, esto ? constitu? un medio polo que estes profesionais conservan a s? existencia e resisten as presi?s do mundo exterior en que se moven. Nesta li? de an?ise, a s? linguaxe de oficio a podemos oncebir como esa arma a utilizar por estes profesionais na s? loita pola vida nos espacios de acci? profesional. Coa s? creaci? e perfeccionamento progresivo, os membros da colectividade arg?ica prop?ense non ensaiar novas formas de comunica-lo seu pensamento ? dem?s, sen? polo contrario de ocult?llelo ? estra?s. Sumada a esta funci? protectora a propia identidade profesional,aparece o seu papel como medio de comunicaci? interna entre os membros do colectivo. As expresi?s dos diferentes afiadores informantes que fixeron uso da xerga nas s?s sa?as profesionais, afirmando de maneiras coma as que seguen: "falab?olo o 'barallete'] para que non nos entenderan os paisanos", "usab?olo entre n? nas feiras e nas pousadas para que a xente non entendese o que dic?mos", "o 'barallete' fal?alo cando non quer?s que che entendesen, pero s?o entre ?", e expresi?s similares, constit?n outros tantos testemu?s do seu papel de mecanismo 

Un terceiro aspecto desta linguaxe especial que debe ser resaltado, ?a s? capacidade para facer destes profesionais que o falan un colectivo profesional particular e distinto. Coma calquera outro argot antigo, o "barallete" disp? da suficiente capacidade de diferencia-la colectividade que o fala, a fin de mellor integrar ? seus compo?ntes nunha categor? especial de cidad?s afastados dos dem?s. Sempre que o utiliza para se comunicar con outro, o falante sit?se nun espacio vital novo, separado da sociedade exterior fronte ?que o fala, e tam? da poboaci? do seu territorio natal ante a que non precisa empregalo. Polo tanto, a xerga distanci?aos m?s ou menos da sociedade englobante, segundo o estado de antagonismo en que o colectivo que a fala se encontre con relaci? a ela3. Os que decidan ingresar no colectivo de afiadores ambulantes e pertenceren ?denominada por J. Ram? e Fern?dez-Oxea, a "gloriosa orde caneante da parafusa" (Ram? e Fern?dez-Oxea, 1963: 233), deber? aprender esta linguaxe especial reservada s?? iniciados.A s? capacidade para facer abandonar ? persoa que o fala a s? condici? de cidad? normal  para mellor quedar incorporado na categor? diferenciada do grupo profesional arg?ico, aproximando- la xerga ??bito en que se sit?n os diferentes rituais inici?icos. Para mellor reflectir esta aproximaci? e adquirir un car?ter de ritual de iniciaci? ?exercicio do modo de vida ambulante, o "barallete" pres?tasenos como unha colecci? de voces e, a?da, de expresi?s de uso prohibido para quen non estea incorporado nos grupos de profesionais que o falan. Cal ritual inici?ico, ?xove afiador ambulante faralle prescindir da s? lingua habitual para asimilar esta  linguaxe secreta propia da nova situaci? de ambulante, posibilit? dolle m?s tarde o seu retorno ?linguaxe xeral, agora coa conservaci? da nova linguaxe especial,que utilizar?soamente en circunstancias dadas e cuns individuos dados. As? por medio da s? linguaxe especial de oficio, ?colectivo seralle posible separalos aprendices do seu medio natural, agregalos ?novo medio ambulante e, finalmente, integralos do colectivo arg?ico fronte ?sociedade exterior, as?coma do de fonte de comunicaci? interna dos propios pensamentos, xu?os e desexos ?abrigo dos o?os indiscretos da mesma.Un terceiro aspecto desta linguaxe especial que debe ser resaltado, ?a s? capacidade para facer destes profesionais que o falan un colectivo profesional particular e distinto. 

O "barallete" aparece impregnado desa necesidade e fantas? que fixo posible ser aprendido e eproducido por quen trataron de supera-los problemas de toda ?dole, relacionados cuns oficios e modalidade de existencia peculiares propias dos variados grupos da ambulancia cl?ica ourens?: Afiadores ambulantes, parag?iros, capadores, prateiros, cerralleiros, m?icos, mozos de carga, churreiros, xeladeiros,segadores e outros protagonistasda ambulancia tradicional.

Os novos afiadores solitarios trocan hoxe a vella protecci? que lles proporcionaba o "barallete", ?que varios deles calificaron de "unha curiosa fala que agora xa non se leva", por uns comentarios xen?icos, unhas respostas evasivas, ou ben un mutismo prudente, sobre todo aquelo relacionado coa s? vella actividade profesional.Afiador

Pero o "barallete" mant?ose sempre moi lonxe de constituir esa "curiosa linguaxe" sen trascendencia, que varios afiadores lle atrib?n na actualidade. O seu papel pode considerarse fundamental, especialmente no tempo de maior desenvolvemento da actividade e creatividade arg?ica que encadrar?, en base ? datos que dispo?, entre o per?do constitu?o polas tres derradeiras d?adas do s?ulo XIX e as catro primeiras do actual. Sempre orientado a protexe- lo "estilo" de vida que imprimen ?seu nomadismo estes profesionais, as formas en que mostran a s? sagacidade e astucia derivadas do prolongado trato con xentes diferentes, a maneira de proxecta-la s? malicia aguda que tan ben recollen algunhas coplas que circulan sobre eles e, sobre todo, a s? capacidade para converterse nun verdadeiro punto de ancoraxe da propia identidade diferenciada do colectivo que o fala.

Todo eso converte a esta peculiar linguaxe de oficio non s?no principal mecanismo de defensa e de ataque de que disp? o colectivo no interior da sociedade xeral, sen? nun verdadeiro referente identificativo do oficio, un referente aut?tico desa identidade centrada nunha forma especial de ve-las cousas e o mundo que os rodea, e nunha avaliaci? dos feitos e orientaci? das conductas que sit?n o vello colectivo de afiadores ourens?s nese lugar privilexiado que lle corresponde, no conxunto dos oficios ambulantes tradicionais.

Fotograf?:: Revista Raigame, Nro. 6, Maio 1998.-

Ler m?s:   De profesi? afiador