LETRAS GALEGAS 2008
Xos?Mar? Alvarez Blazquez
(1915-1985)
Poeta, novelista,
erudito, editor...
por Clodio Gonz?ez P?ez
III. Vigo: os anos de plenitude
A familia dicide en 1941 deixar T? e ins?talar a s? residencia en
Vigo, para onde v? tam? Xos?Mar? ao ano seguinte, logo de serlle
concedida a excedencia voluntaria. Entre todos os irm?s mon?tan
unha peque? industria dedicada ?fabricaci? de tella e ladrillo no
lindeiro concello de Nigr?, que non vai ben, polo que ao pouco
tempo pecha e te?n ent? que procurar outros traballos.
Nin polo desterro zamorano, primeiro, nin logo por traballar na f?rica vai deixar de escribir, sobre todo narrativa, pertencendo a estes anos as novelas: El crimen de la isla verde (1941), En el pueblo hay caras nuevas (finalista do premio Nadal, a un s?voto da obra ganadora, Nada de Carmen Laforet, 1945), Una cabana en el cielo (1952), Las estatuas no hablan (1955) e Crecen las aguas (premio de novela P?ez Gald?, 1955). Esta xeira pecharase definitivamente moitos anos despois con A pega rabilonga e outras historias de tesouros 1971).
En 1946 casa con Mar? Luisa C?camo Frieben, nacendo do matrimonio seis fulos. Dous anos despois, xunto co inspector de ensino Lu? Vi?s Cortegoso, abren a "Almoeda Monterrei", dedic??dose en adiante ?adquisici? e venda de libros vellos. En 1949 publica "Poemas de ti e de min" na colecci? "Benito Soto" de Pontevedra, un curioso libro no que se recollen dous poemarios co mesmo t?ulo dos irm?s Emilio e Xos?Mar?, de xeito que segundo a capa, as?ser? dun ou doutro. Xos?Mar? d?a co?cer 24 poemas e Emilio s?16, todos en galego, acompa?dos das correspondentes biograf?s e o limiar, "Unha leda poes?", de Salvador Lorenzana (pseud?imo de Francisco Fern?dez del Riego), situado ?s follas centr?s. Entre as composici?s hai varias moi anteriores, listas xa en 1935 para publicar en Arco da vella, sobresa?do aquelas que toman como modelo a l?ica medieval, como esta dedicada a Xo? Vidal Mart?ez, cofundador con D?z Herrera e Xos?Mar? da revista ponteve-dresa Cristal, daquela mestre da escola p?lica de Nespereira (Pazos de Borb?):
IMAXE: Berro en lembranza dos herois de Carral (Pontevedra, 1934)
AMIGO
Pol-a estrada de
Pazos qu?ledo vou,
ai, madre!, levando
as mi?s costas un
fato de cantares.
Pol-a estrada de
Pazos, ai, madre!, qu?br>
ledicia, co mar azur
embaixo i-o ceu azur
enriba.
Pois xa sabes, ai, madre!
, vou ver ao meu amigo e
rubo a longa encosta
ledo do meu camino.
Ledo do meu camino
de Pazos de Borb?,
ao meu amigo, ai
madre!, qu?ledo
falar?.
Mentres rubo que rubo
-ai la-ri-la, la-ri-la-
penso no meu amigo,
ai, madrina!
A almoeda convertense en 1950 tam? no local de Edicions Monterrei, e o primeiro libro que publica vai ser un seu dedicado a "Color?", a filia m?s vella: Roseira do teu mencer, que empeza e remata con estas d?s estrofas de sabor medieval:
Eno nome de Dios e de Santa Mar?
i-o bieito San Xos? que mui ben a quer?;
de Santa Liberata, de San Paio o neni?,
e de noso se?r Sant-Yago peleri?,
quero poer aqu? a maneira de don,
unhas trovas que eu fis de mui bo coraz?.
A "roseira" vos dono que eu fis ?mi? nena,
agora que a?da ten a figura peque?,
pra que a nembredes sempre na gracia diste d?
en que toda a ledicia do mundo lie cab?.
Amigos e parentes que me queredes ben,
e no nome de Dios Noso Se?r. Am?.
Alexandre B?eda nos anos de mozo de Amalia ?varez Gallego, curm?de Xos?Mar?.
Xos??varez Blazquez