A INTRODUCCI? DA PATACA EN GALICIA
A comezos do s?ulo XVII, a
predominante actividade agr?ola de Galicia estaba centrada no cultivo das
especies imprescindibles para o autoabastecemento: trigo, centeo e vi?...
Pero, incrementouse nos anos 1630-40 co millo,
que se introduce primeiro en terras do litoral, e en pouco tempo, supuxo os dous
tercios da producci? dos cereais. Outro novo cultivo que se incorporou foi a
pataca. A s? primeira menci? rem?tase ?ano 1574, a?da que o seu
cultivo non comezou a proliferar ata 1760. Gracias a iso, as condici?s da vida
dos campesi?s melloraron.
Ata o descubrimento de Am?ica e a introducci? da pataca e o millo en Europa, a
dieta dos nosos
devanceiros
estaba baseada no "millo mi?o"
(mijo) e nas
"casta?s".
E as? coma o americano "ma?" tomou o nome de millo en toda Galicia, inicialmente chamouse "papa" a este tub?culo, que era o nome da planta en idioma quechua (a lingua falada polos ind?enas peruanos, lugar de orixe da pataca).
Posteriormente cham?selle
PATACA
(quizais , por mor da influencia de "batata") mais
en moitas bisbarras de Galicia ?chamada tam? "casta?",
"casta? de terra" ou
"casta? da mari?", seguramente debido a c? propiedades
alimentarias son similares ? das casta?s, e a pataca foi desprazando o consumo
do froito do casta?.
O primeiro testemu? escrito sobre a pataca no Vello Mundo d?ese a
Pedro Cieza de Le?. Nos seus escritos no ano 1538 aparece a
"pataca"
descrita coma "unha turma de terra que cando se coc?
torn?ase tan tenra coma a casta? cocida".
Segundo os historiadores, a chegada da pataca a Espa? non se produciu ata o ano 1570, cando chegou a Sevilla xunto a un cargamento de prata. Al?os monxes cultiv?ona para alimentar ? enfermos e ? pobres. Mais Irlanda foi, nese mesmo s?ulo, o primeiro pa? que iniciou o cultivo da pataca por medio de Sir Walter Raleigh quen plantou este tub?culo.
A s? introducci? na
alimentaci? popular ser? no s?ulo XVIII. Na Gran Breta? arribou das s?s
colonias norteamericanas, e a introducci? no resto de Europa aconteceu por
diferentes xeitos: polas campa?s dos ex?citos de Carlos V e Felipe II e tam?
c?pre lembra-lo feito hist?ico, cando o rei Felipe II lla regalara a quen
daquela era Papa P? IV, para que mellorase a s? sa?e.
Mais a pesares de servir coma alimento ? clases necesitadas, o seu cultivo
desde un punto de vista econ?ico non tivo lugar ata o ano 1620, cando comeza a
cultivarse nos Pa?es Baixos, e a s?
difusi?
definitiva en Europa non se produciu ata os anos 1771 e 1772, considerados como
"anos de fame".
En Galicia, debido ?s? situaci? xeogr?ica, e a que ? seus portos chegaban
expedici?s procedentes do Novo Mundo, como exemplo
podemos citar ?Carabela Pinta, que arribou a
Baiona, e foi a primeira noticia dun novo mundo).
Por
iso, Galicia foi un dos primeiros lugares onde se cultivou a pataca e debido ?
seu valor alimenticio e a s? importancia na econom? agraria, chegou a ser
artigo de primeira necesidade a fins do s?ulo XVIII.
A pataca pode vexetar en climas moi diferentes , debido a que ten unha grande
resistencia ? fr?s, a?da moito m?s c?trigo. En Galicia atopou unha zona
?tima para o seu cultivo, e na actualidade ten un mercado interno e externo moi
importante, xa que a pataca galega ?dunha calidade moi apreciada, e tam? un
dos alimentos b?icos das nosas comidas
M?ica Beatriz Su?ez Groba
- Bibliograf? consultada: "historia de galicia" , ram? villares