XES? LORENZO VARELA V?QUEZ
CATRO POEMAS PRA CATRO GRABADOS
Editorial Resol, Bos Aires, 1944
Reeditados como Catro poemas galegos (m?ica de Juli? Bautista),
Editorial Argentina de M?ica, Bos Aires, 1951.
MAR? PITA
Mar? das batallas,
levareiche unha frol por cada bala;
i unha cunca de leite
arrebuxada en neve
pra che curar a sede.
?Sede mortal, varona, a desta patria:
queima no peito con ardente brasa!
II
Mar? das batallas,
dareiche un reise?r por cada bala,
i unha estreli? nova
no berce d’unha dorna,
n?, espida, graciosa:
Varona dos meus ollos, unha estrela
que ti ganache, poderosa e leda.
III
Muller da soberana libertade,
os artilleiros danche alferez?
e faite o mar patrona da cidade.
Din as mi?s campanas, escoitade,
de monte a monte e mais de r? a r?:
O bronce meu, teu bronce foi Mar?
MAR? BALTEIRA
Loubar eu loubara, Mar? Balteira, 
t? saia leda,
que a car? da morte, ?vela na danza
semellando pombas redor dun pombal,
fac? que aqueles barbudos sorriran.
Aqueles labregos da morte guerreira,
carballos antergos, var? desta terra,
destes pobos todos que chaman Espa?,
desde aqueles tempos que a tallou a espada.
Loubar eu loubara, Mar? Balteira,
t? saia leda,
tan leda que tola ?xente deixabas,
d’amores sin prendas:
peitos de fol?, nin moeda moura,
nin prenda d’amor nin prenda de conta.
Mala perdedora, boa bailadora
co lume nos ollos i o aire nos p?,
?e nas maos a l? a facer lilailas,
lixeiras gaivotas, ladroas amadas!
O cabr? do inferno, Mar? Balteira,
cando veu a Espa?,
por xogar contigo perdeu a soldada.
?Por ganalo a ? perdeches a ialma!
?Loubar eu loubara, Mar? Balteira,
t? saia leda!
Eu loubar loubara, si os c? dos xograres 
que ti desamaras,
vindo da fronteira non me dentellaran
no peito as loubanzas:
?Ley de xograr? me chama a silencio!
Si non fora aquelo de xogar co demo,
e partir o vi? con tantos meleiros,
far? tens? cos meus compa?iros,
Mar? Balteira. Ti s?elo, eu sei,
que loubar loubara t? saia sin lei.
?T? saia leda
que non loubarei!
T? saia leda
que non loubar?:
con frior de seda
e quentor de lan.
A RUY XORDO
Aramos sobre os mortos nesta terra
i o noso pan ten un sabor de hosos
familiares, irm?s. O monte berra
baixo do arado, e ch?annos os nosos
desde a morte con voces conocidas:
?Nin marqueses, nin cregos, nin doutores
fixeron as ribeiras verdecidas,
nin o guerreiro coiro dos tambores.
Os condados do polvo son dos mortos
e quen queira ser dono desta terra
que ve? navegando aos nosos portos.
Os que pidan o fruto sin labores,
si non morren de seu, morran de guerra,
e desta terra, as? ser? se?res?.
O TOURO
?Qu? lle dixo ?touro verde
nas ribeiras verdes de Iria
o que non sab? a morte
o que a serpe non sab??
-Onde vades, feligreses,
que non levades fol?.
-Imos ver si a cruz ?demo,
si ?muller a varon?,
si o que era peito foi lombo
si se trabuc? a vida.
?Qu? lle dixo ?touro verde
segredos de sodom??
?Ou como viron seus ollos
unha verdade escondida?
De corno a corno levaba
o touro verde de Iria,
unha aureola dourada
como un sol morto na r?.
?Aquel touri? non era
touro como os desta vida!
Fonte : Biblioteca Virtual Galega e Afonso V?quez Monxard? e Vicente Santos no IES AS Lagoas de Ourense
Imaxe da portada do libro: IES AS Lagoas de Ourense