HISTORIA DA LINGUA E LITERATURA GALEGAS

NACEMENTO

O documento literario máis antigo dos coñecidos na actualidade é a cantiga satirica "Ora faz ost'o senhor de Navarra" de Joam Soares de Pavia, escrita contra o ano 1200. Dos comezos do século XIII datan os primeiros documentos non literarios en galego, a Noticia de Torto (1211) e o Testamento de Afonso II de Portugal (1214), mostras da prosa tabeliónica medieval.

Galicia constitúe xa desde o século VlII unha unidade política cos reinos de Asturias e León; isto non impide que chege a acadar unha certa autonomía que lle permitiu conformarse como reino independente en determinados momentos dos séculos X, XI e XII.

Neste contexto o galego é a língua exclusiva no uso oral, cunha competencia minguante do latín na escrita. Ha se-la presión deste monolingüismo oral o que leve no século XIII a unha situación de cooficialidade entre o galego e o latín nos documentos notariais, bandos, preitos, etc., aínda que o latín segue a posuí-lo status de língua universal de cultura.

Esta é a etapa de maior esplendor da literatura galega. O galego convértese na língua por excelencia da lírica en case toda a Península. Propiamente debemos falar de lírica galego-portuguesa, posto que ata mediados do século XIV as dúas línguas forman un tronco común.

O galego atinxe agora o rango de língua internacional, xa que está presente tanto na obra de literatos de diversos países (galegos, portugueses, casteláns, occitanos, sicilianos, etc.), coma en diferentes cortes reais e señoriais (Santiago, Toledo, Coímbra, Lisboa...).

As Cantigas de Santa María, composicións feitas en loanza da Virxe, son a mostra da vertente relixiosa desta lírica galego-portuguesa e constitúen o corpus de poesía mariana medieval máis relevante de toda a Península. Foron compostas na corte de Afonso X o Sabio, quen se encargou da dirección e, en ocasións, da propia elaboración. Exemplifican o prestixio acadado polo idioma galego como língua literaria a finais do século XIII.

En comparanza coa lírica, a prosa literaria medieval en galego é escasa e tardía. Cómpre ter en conta que os centros culturais da época eran os mosteiros e escolas monacais, nos que imperaba o uso do latín eclesiástico. Aínda así, a partir de finais do XIII, e máis significativamente nos séculos XIV-XV, os temas de maior difusión na Europa medieval recóllense en língua galega. Mostra disto son os relatos do ciclo bretón en torno á figura do rei Artur; os textos referentes á historia e destrucción de Troia, como a Historia Troiana e a Crónica Troiana; e os Miragres de Santiago, conxunto de relatos que contan desde a destrucción de Xecusalén ata a milagrosa intervención do Apóstolo en diferentes situacións. Nesta época inclúense algúns textos dentro da producción de prosa galega que son traduccións ou translacións doutras línguas con elaboración propia: Crónica Xeral Galega, General Estoria, Crónica Galega de 1404 e Crónica de Santa María de Iria.

Desde o século IX a língua falada no extremo noroccidental da Península estaba tan diferenciada do latín, que podemos considera-la existencia de dúas línguas: latín e galego. 

Sen embargo non aparecerán textos escritos en galego ata finais do século Xll, xa que o latin continuaba a se-la língua de cultura dos documentos legais, da liturxia e do ensino, non só na Gallaecia, senón en toda a Europa medieval.

OS SÉCULOS ESCUROS

Ó final desta etapa medieval (s. XIV-XV), a máis gloriosa das nosas letras, o idioma e a literatura galega entran nun período de decadencia.

Diversos foron os factores que provocaron este progresivo declive;entre eles cabe salientar: o asentamento no noso país dunha nobreza estranxeira, Intransixente coa cultura e coa língua de Galicia, que vén substituír a unha nobreza galega derrotada tras apoia-los perdedores nas loitas dinásticas pola coroa de Castela, Pedro I e máis tarde(1475-1479) Xoana a Beltranexa; a ausencia dunha burquesía capaz de defende-los seus intereses e os do país; a diminución da poLoación; a perda de autonomía da Igrexa galega, etc.

Estes feitos e a crecente política centralista e intervencionista de Castela, afianzan gravemente o proceso desgaleguizador nas clases altas da sociedade e impiden a consolidación do galego como língua literaria. Neste sistema centralizador aparece, xunto ó concepto de "Estado nacional", a necesidade de uniformización lingüística como factor de cohosión da nova estructura política.

Neste contexto político, a língua galega, durante o longo penodo de tres séculos —XVI, XVII e XV111, denominados SÉCULOS ESCUROS— estivo ausente dos usos escritos. En contraste con esta situación, outras variedades europeas, entre elas o castelán e o portugués, entran nun proceso de fixación e codificación, que lles confire a categoria de línguas de cultura. A pesar deste progresivo desprestixio, o galego segue a se-la vía normal de comunicación de case a totalidade da poboación.

O exclusivo uso oral carrexou a dialectalización e a fragmentación do idioma e, xa que logo, a súa consideración como língua aliteraria, incapacitada para a ciencia e a cultura.

A nosa literatura queda así á marxe do Renacemento e do Barroco, coincidindo esta etapa escura das nosas letras co Século de Ouro da literatura castelá. Así e todo posuímos algunhas cartas, documentos e escasas mostras literarias que nos dan unha mostra da língua da época. Paralelamente a este baleiro de literatura erudita, pervive a vea da lírica popular en forma de cantigas de berce, de cego, entroidos, adiviñas, lendas, romances, contos, farsas, etc. Moitos deles chegaron ata hoxe por transmisión oral.

DOS PRECURSORES Ó REXURDIMENTO

No século XVIII, xorden as voces de denuncia dos chamados "ilustrados", que demostran a súa inquedanza polo subdesenvolvemento de Galicia e ofrecen propostas renovadoras da vida económica, social e cultural. Créanse organismos como as Sociedades Económicas de Amigos do País e a Academia de Agricultura do Reino de Galicia.
Entre este minoritario grupo de intelectuais, despunta con forza a figura do Padre Frei Martín Sarmiento, personaxe polifacético (naturalista, linguista, bibliófilo...) que defendeu o uso do galego no ensino, na Administración e na Igrexa, isto é, a súa normalización como língua propia dos galegos.

Participan tamén o Padre Feixoo, primeiro en rexeita-la condición de "dialecto" para o galego, e o Padre Sobreira, continuador do labor lexicográfico de Sarmiento. A súa obra constituíu a primeira chamada de atención cara a unha problemática lingüística que se ha manifestar en toda a súa extensión na segunda metade do XIX. "Rexurdimento" é o nome con que se coñece o movemento de rexeneración da nosa cultura que tivo lugar ó longo do século XIX. Este termo expresa nitidamente o que foi unha traxectoria de recuperación non só literaria, senón tamén cultural, política e histórica.

Participan tamén o Padre Feixoo, primeiro en rexeita-la condición de "dialecto" para o galego, e o Padre Sobreira, continuador do labor lexicográfico de Sarmiento. A súa obra constituíu a primeira chamada de atención cara a unha problemática lingüística que se ha manifestar en toda a súa extensión na segunda metade do XIX. "Rexurdimento" é o nome con que se coñece o movemento de rexeneración da nosa cultura que tivo lugar ó longo do século XIX. Este termo expresa nitidamente o que foi unha traxectoria de recuperación non só literaria, senón tamén cultural, política e histórica.

A raíz da invasión francesa (1809) e dos enfrontamentos entre absolutistas e liberais, xorden os primeiros textos escritos en galego, impresos en follas soltas ou en xornais, con fins propagandísticas. Uns chaman o campesiñado á defensa do país, e outros defenden as ideas liberais.

Ó longo do século, trala caída doabsolutismo e o inicio da monarquía constitucional, nacen diversos movementos galeguistas baseados na defensa da singularidade e da personalidade diferenciada deGalicia. 

O primeiro deles, aparecido contra os anos 40, foi o Provincialismo, que denunciaba a marxinación social do país e procuraba a valoración social da súa arte, dos costumes e da historia. Os provincialistas víronse apartados da política despois do seu apoio ó fracasado levantamento militar de Solís,que tivo como consecuencia o fusilamento dos Mártires de Carral, e refuxiáronse no mundo da cultura e da literatura.

A segunda xeración galeguista, o Rexionalismo, compaxinou cultura e política, facendo da língua a súa preocupación primordial.

A gaita gallega (1853), de Xoán Manuel Pintos, constitúe o primeiro libro da literatura galega contemporánea.

En 1861 celébranse na Coruña os primeiros Xogos Frorais. As composicións premiadas, xunto con mostras da poesía contemporánea, recóllense un ano máis tarde no Álbum de la Caridad, primeira antoloxía do Rexurdimento galego.

A publicación en 1863 de Cantares gallegos, primeira obra escrita integramente en galego por Rosalía de Castro, inaugura o Rexurdimento pleno. 

Ó longo desta etapa publícanse na nosa língua tanto poesía como prosa, aínda que o ano máis fructífero para a literatura galega foi sen dúbida 1880. Nesta data saen á luz composicións dos autores de máis sona do momento: Follas novas de Rosalía de Castro, Aires da miña terra de Curros Enríquez, e Saudades gallegas de Lamas Carvajal. Seis anos despois aparece Queixumes dos pinos de Eduardo Pondal.

Entre todos estes escritores, Rosalía de Castro transcende coa calidade da súa obra as nosas fronteiras para se incorporar á historia da literatura universal. Os seus versos teñen sido obxecto de múltiples estudios e traduccións a diversas línguas.

Os lindes da nosa literatura vanse ampliando de vagar desde a lírica ata a narrativa, o ensaio e a prosa didáctica.

A consolidación da prosa galega non se produce ata o século XX, mais a finais do XIX hai xa precedentes salientables, como Maxina ou a filla espúrea, (1880) de Marcial Valladares, primeira novela galega contemporánea. Obra de grandesona entre as clases populares foi O catecismo do labrego de Lamas Carvajal, obra de crítica social en clave de humor, que coñeceu trece edicións en vida do autor. Tal vez o mellor prosista da época foi Antonio López Ferreiro, autor de tres importantes novelas: A tecedoira de Bonaval, O Castelo de Pambre e O niño de Pombas.

O xénero teatral foi o menos cultivado. Desde a publicación de A casamenteira en 1812 ata a década dos oitenta non houbo actividade editorial relacionada co teatro.

A presencia da língua galega nos xornais contribúe grandemente a prestixia-lo idioma. No ano 1876 edítase, promovido por Valentín Lamas Carvajal, o pioneiro dos xornais integramente en galego, O tio Marcos da Portela.

O éxito deste xornal, con marcado carácter anticaciquil, resultou espectacular. Entre os anos 1886 e 1888 vaise consolidando o xornalismo en Galicia, coa aparición de novas iniciativas monolingues: O Galiciano, en Pontevedra; en Lugo, A Monteira; e As Burgas, en Ourense.

Os autores do Rexurdimento descoñecen a existencia da rica tradición lírica medieval galega. Escriben co convencemento de que son os iniciadores do cultivo literario do idioma. Carecen, polo tanto, dunha normativa idiomática o que os obriga a partir dos usos orais.

Nas últimas décadas do XIX nacen as primeiras gramáticas e diccionarios da língua galega, esenciais para a súa normalización: Compendio de gramática gallega-castellana, de Francisco Mirás (1864); e Gramática Gallega, de Saco e Arce, o primeiro estubio serio do idioma galego.

Unha das últimas manifestacións do Rexurdimento, xa no século XX, foi a constitución da Real Academia Galega (1905).

Chegada a fin do século XIX constátase unha recuperación do galego como idioma literario, cultural e histórico; asemade faise patente un descenso no nivel de uso oral. A língua galega non vive aínda ucha situación normalizada e iso provoca un retroceso en medios sociais (clases altas e medias) e en ámbitos xeográficos concretos (urbanos).

O contexto socio-político contrasta coa prolífica actividade cultural. A sociedade galega dos comezos do XX seguía a se caracterizar pola concentración do poder económico en sectores minoritarios, por un sistema agrícola aínda feudal e por unha crecente emigración que ía baleirando o país.

Aparecen asociacións agrarias que canalizan as protestas sociais e acadan gran resonancia no campesiñado, como foi o caso da "Liga Agraria de Acción Gallega".

A toma de consciencia dos campesiños, fomentada polo seu acceso á propiedade da terra, unida á evolución do galeguismo cara ó nacionalismo, provoca un salto cualitativo na utilización da língua.

O nacionalismo está tan vencellado ó idioma, como esencia de identidade colectiva, que as primeiras manifestacións do movemento as constitúen precisamente as Irmandades da Fala. Creadas para a defensa, dignificación e cultivo do idioma, a primeira das Irmandades fúndase na Coruña en 1916.Séguena outras repartidas polas principais cidades e vilas de Galicia (Ferrol, Ourense, Betanzos, Santiago..). Para difundiren o seu ideario editaron unha publicación periódica totalmente en galego: A Nosa Terra.

Os seus membros máis salientables foron os irmáns Vilar Ponte, Losada Diéguez, Vicente Rísco, Ramón Cabanillas, etc.

En 1918 celebran a "I Asamblea Nazonalista Galega" que tivo como conclusións a reivindicación da autonomia integral, a oficialización da língua e o pedimento de inclusión de Galicia na Sociedade de Nacións de Xenebra.No século XVIII, xorden as voces de denuncia dos chamados "ilustrados", que demostran a súa inquedanza polo subdesenvolvemento de Galicia e ofrecen propostas renovadoras da vida económica, social e cultural. Créanse organismos como as Sociedades Económicas de Amigos do País e a Academia de Agricultura do Reino de Galicia.

Entre este minoritario grupo de intelectuais, despunta con forza a figura do Padre Frei Martín Sarmiento, personaxe polifacético (naturalista, linguista, bibliófilo...) que defendeu o uso do galego no ensino, na Administración e na Igrexa, isto é, a súa normalización como língua propia dos galegos. O contexto socio-político contrasta coa prolífica actividade cultural. A sociedade galega dos comezos do XX seguía a se caracterizar pola concentración do poder económico en sectores minoritarios, por un sistema agrícola aínda feudal e por unha crecente emigración que ía baleirando o país.

Aparecen asociacións agrarias que canalizan as protestas sociais e acadan gran resonancia no campesiñado, como foi o caso da "Liga Agraria de Acción Gallega".

As Irmandades promoveron a elaboración de diccionarios e gramáticas,de estubios linguísticos e reivindicaron a presencia do galego na Administración e no ensino. Déronlle pulo á actividade editorial nas principais cidades galegas: Céltiga en Ferrol, Lar na Coruña,Alborada en Pontevedra, e moitas outras,ademais de frecuentes seccións en galego na prensa en castelán. Neste contexto aparece a revista Nós, da man de V. Risco, Otero Pedrayo e Florentino Cuevillas, que conforman o coñecido "Grupo Nós". A eles lígase a figura de Afonso Daniel Rodríguez Castelao.

Os membros de "Nós", cunha ampla formación intelectual, marcan como finalidade a eliminación do lastre folclorista da cultura galega, mediante a súa actualización, normalización e universalización. A revista contaba coa colaboración de autores estranxeiros (portugueses, irlandeses, cataláns, franceses...), que a poñían en contacto coas correntes europeas, ademais de traduccións variadas e artigos, tanto de carácter científico (arqueoloxía, etnografía, antropoloxía, socioloxía...) coma literarios.

A obra literaria destes intelectuais, que recuperan campos como o ensaio, outórgalle á prosa galega un grao de desenvolvemento pleno e integra a nosa cultura no contexto europeo: Arredor de si, Devalar ou Os camiños da vida, de Ramón Otero Pedrayo e Os europeos en Abrantes e O porco de pé, de Vicente Risco, son títulos que forneceron a nosa literatura de novas técnicas de creación que se estaban a desenvolver na literatura europea incorporándolle temáticas universalistas, lendarias e exóticas, urbanas e pensamentos filosóficos.

A feble tradición do xénero dramático recibiu un pulo coa creación, desde as Irmandades, do Conservatorio Nacional de Arte Galega, en 1919, que logo pasa a ser Escola Dramática Galega.
Os movementos europeos de vangarda inflúen de maneira importante na producción poética galega. Os autores da chamada "Xeración do 25", (Manuel Antonio, Amado Carballo, Bouza Brey) demostraron unha grande vontade de orixinalidade creativa, que pasa polo enfrontamento aberto coas formas tradicionais de poesía.

Merece mención á parte a figura polifacética de Castelao, clásico da literatura galega en tódolos xéneros que cultivou: novela, teatro, narrativa breve e ensaio político (Sempre en Galiza, obra mestra do pensamento nacionalista galego) e outros titulos que reflicten conxuntamente a súa capacidade como debuxante e literato. A figura de Castelao entraña unha grande significación política plasmada na súa obra ensaística e na súa participació nactiva e directa na política do país (foi deputado da República nas filas do Partido Galeguista).

En 1931 créase o Partido Galeguista,que consegue a aprobación do Estatuto de Autonomía de Galicia, no que a língua galega adquire por vez primeira o recoñecemento de "idioma oficial de Galicia". Este logro importantisimo non chegou a ter aplicación na práctica por mor do estoupido da Guerra Civil (1936), que supuxo o principio da máis crúa etapa para as línguas minorizadas do Estado español.

DA POSGUERRA ÓS ANOS SETENTA

O remate da Guerra Civil e o inicio do franquismo provocou a desaparición da língua galega da escena pública, do ensino e das actividades socioeconómicas. Aqueles que tiveron como única vía o exilio (Castelao, E. Blanco Amor, Luís Seoane, Rafael Dieste...) foron quen de manteren viva a chama da cultura, do idioma e da identidade de Galicia. O desenvolvemento cultural galego ten agora o seu escenario na Arxentina, Venezuela, México e Cuba, entre outros países.

A situación social do galego viuse agravada coa obrigatoriedade da escolarización no nivel básico e, posteriormente, coa popularización dos medios de comunicación, que tiñan o castelán como único vehículo de expresión.

O contexto adverso non logrou apaga-lo espírito do galeguismo, que, timidamente, comeza a se manifestar no ámbito cultural. Pasos decisivos foron a colección de poesía Benito Soto, a editorial Bibliófilos Galegos e o suplemento semanal bilingue do xornal santiagués La Noche.

A peza clave en que se asenta esta recuperación dos usos escritos é a creación da Editorial Galaxia en 1950. Os seus principais promotores, Otero Pedrayo, Ramón Piñeiro, F. Fernández del Riego e outros, evidenciaron de novo a validez do idioma galego para calquera xénero ou temática. Galaxia convértese no eixo de diversas publicacións periódicas: Revista de Economía de Galicia, a revista de cultura e arte Atlántida, e a de pensamento Grial.

A partir de 1960 vaise producir un conxunto de cambios no eido económico e social que se acompañan dunha leve atenuación da censura.

Exemplos deste aperturismo foron a posibilidade de editar publicacións antes prohibidas, a instauración da celebración por parte da Real Academia Galega do Día das Letras Galegas (1963), a ampliación do mundo editorial coa creación de Edicións do Castro, as novas asociacións culturais en defensa do galego: O Facho, O Gaio, a Asociación Cultural de Vigo…

A Universidade galega non queda á marxe destas inquietudes e toma parte activa na revitalización da nosa cultura coa creación en 1965 da Cátedra de Língua e Literatura Galegas baixo a dirección de Carballo Calero. Seis anos despois nace o Instituto da Língua Galega, que vén desenvolvendo unha importante obra investigadora desde a súa fundación ata os nosos días.

Nos anos cincuenta a producción literaria galega retoma o seu camiño de forma máis sólida. Unha vez máis foi a lírica a encargada de inicia-lo renacer literario. Longa noite de pedra, de Celso Emilio Ferreiro, publicado en 1962 representa a liña social e cívica caracterizadora da poesía dos anos sesenta. Lueiro Rey, Bernardino Graña e Manuel María, son algúns dos autores desta lírica que tenta conxuga-lo discurso político co literario.

A narrativa galega sofre un baleiro desde 1936 ata 1951, ano en que Carballo Calero publica a súa primeira novela, A xente da Barreira.

Entre os anos 1950 e 1963 grandes autores como Álvaro Cunqueiro, Blanco Amor e Ánxel Fole, desde as súas peculiares formas de narrar, crean unha obra de recoñecida altura universal.

Na década dos sesenta Gonzalo Mourullo, Méndez Ferrín e Carlos Casares, entre outros, fanse eco das innovacións da literatura europea, e constitúen o que se deu en chamar "Nova Narrativa", movemento renovador e revitalizador da nosa prosa.

O momento actual

A restauración da democracia abre novos horizontes para a literatura galega, que chegará a se-lo ámbito sociocultural máis normalizado. Por primeira vez en moitos anos voces femininas como as de Pilar Pallarés ou Luz Pozo Garza, á beira de novos enfoques, coma os do grupo Rompente o culturalismo de Rodríguez Baixeras, dan paso a unha nova e forte producción poética.

A narrativa, un dos xéneros deficitarios en canto á producción literaria nos comezos do século XX, comeza un período de grande producción, de máis ampla trascendencia social e, sen dúbida, de maior proxección estatal e internacional. Autores como Alfredo Conde, Carlos Casares, Suso de Toro ou Manolo Rivas convértense en éxitos de venda e as súas obras son traducidas a outros idiomas... Paralelamente, afiánzanse novos xéneros e posibilidades narrativas coa consolidación da chamada novela negra, narrativa erótica, westerns, thriller, etc... ademais de consolida-lo xénero chamado novela histórica que, desde os comezos do século XX, dera exemplos moi escasos.

Contra fins dos sesenta e comezos do setenta a producción dramática galega experimentou fondas transformacións que obrigan á convivencia dun teatro ruralista con tendencias xa marcadas desde a inmediata posguerra por autores como Álvaro Cunqueiro ou Carballo Calero. Será a partir dos setenta, como dixemos anteriormente, cando emerxe a xeración nucleada ó redor da Mostra de Teatro de Ribadavia (Vidal Bolaño, Euloxio Ruibal, Manuel Lourenzo) á que hai que sumarlle a achega de novos autores como Xavier Lama, Xesús Pisón ou Candido Pazó nos comezos dos anos 90.

O xénero ensaístico, que botara a andar coas obras de Vicente Risco ou Ramón Piñeiro consolidouse arredor dos anos setenta, gracias ó cal na actualidade contamos con traballos que abranguen un amplo abano temático: política, economía, teoloxía, arte, música, filosofía, língua, literatura, historia...

Non debe quedar á marxe da historia da literatura galega aquela producción destinada ós máis novos. Cada ano son máis os libros de literatura infantil editados e traducidos, e máis tamén os premios que reciben os nosos escritores a nivel estatal e internacional. Entre todos eles, detacamos a Fina Casalderrey, Agustín Fernández Paz, Antón Cortizas, Marilar Aleixandre ou Xabier P. Docampo.

Ó prestixio do noso idioma contribúen outro serie de factores como, por (exemplo, a traducción para o galego de obras de dimensión universal, proceso principiado nos comezos deste século polos membros da Xeración Nós e por figuras sobranceiras como Aquilino Iglesia Alvariño durante a posguerra. Ás traduccións realizadas nos anos setenta por X. M. Beiras ou X.L. Franco Grande, debemos incorporar aqueloutras que, gracias ás axudas concedidas polo Goberno galego, se realizan de textos clásicos e modernos do máis escollido da literatura mundial. Pódese ler en galego a Biblia, Homero, Catulo, Cicerón, Dante, Petrarca, Shakespeare, Cervantes, Goethe, Conan Doyle, Verne, Camus, Sartre, Joyce, Sallinger, e un longo etcétera.

Co réxime democrático Galicia convértese en Comunidade Autónoma, tendo como línguas oficiais o galego e o castelán. Paralelamente á instauración dunha lexislación reguladora dos usos do idioma, cumpría a elaboración dunha língua estándar. O Instituto da Língua Galega, creado en 1971, e a Real Academia Galega propoñen en 1982 as Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego, que acadan o carácter de oficiais coa promulgación da Lei de Normalización Lingüística no ano 1983, e que foron ampliadas, con mínimas variacións, no ano 1995.

A Real Academia Galega, única entidade rectora en cuestións lingüísticas, renovou e diversificou as súas áreas de estudio, fóra de cuestións puramente normativizadoras. Dentro desta ampliación dos seus ámbitos, a Academia funda o Seminario de Sociolingüística, entidade encargada da elaboración do Mapa Sociolingüístico de Galicia (MSG), en colaboración coa Consellería de Educación e Ordenación Universitaria. O MSG é un traballo moi preciso e sen dúbida de vital importancia para termos un coñecemento fiable da situación que atravesa a língua.

Pola súa banda, o Instituto da Língua Galega (ILG), que ten asinados convenios de colaboración coa Consellería de Educación e Ordenación Universitaria desde o ano 1983, completa progresivamente os diferentes volumes de que consta o Atlas Lingüístico Galego (ALGA), o máis completo e moderno estudio de dialectoloxía de toda Europa. Alén disto o ILG encárgase de elaborar ferramentas informáticas, vocabularios temáticos, estudios dialectolóxicos, de grande importancia para o futuro da nosa língua.

A constitución do Centro para a Investigación en Humanidades "Ramón Piñeiro" en 1993 supón un fito importante nesta evolución progresiva nos estudios sobre a nosa língua. Este organismo, dependente do Goberno galego, realiza proxectos de moi diverso tipo como diccionarios de fraseoloxía ou de literatura, vocabularios temáticos de diferente tipo, edicións facsimilares ou un sintetizador de voz. Alén disto, o Ramón Piñeiro puxo en marcha o proxecto Termigal, centrado na elaboración de traballos terminolóxicos nos campos científico e técnico.

A fixación oficial dos topónimos galegos que, segundo se dispón no artigo 10.1 da Lei de Normalización Lingüística terán "como única forma oficial a galega", é un dos grandes avances deste período. A elaboración do Nomenclator, documento que recolle os tóponimos oficiais de Galicia, supuxo un arduo esforzo de investigación debido á cantidade inxente de pequenos lugares espallados pola nosa xeografía.

Ás portas do século XXI a nosa língua segue a se manter viva, protexida pola lexislación vixente e cun elevado número de falantes. Só resta, pois, facermos camiño tomando como exemplo o teimudo labor daquelas persoas que, dentro e fóra de Galicia, nunca deixaron de fomenta-la contribución cultural do pobo galego ó mundo.

 FONTE DE INFORMACIÓN: www.dialetrasgalegas.com

VOLTAR A:  17 DE MAIO: DÍA DAS LETRAS GALEGAS