Reparación inversores tensión energia solar Valencia

Galicia espallada

Unha recolleita da cultura galega

Literatura, historia, arte, música, gastronomía, galeguismo, tradicións, lendas, costumes, emigración

?memoria de Manuela Via? (1929-2013)

 

Rosal? de Castro - Escolma po?ica - Follas Novas



           Rosal? de Castro "Follas Novas", 1880 

Rosal? 

de

Castro

   

- II -

?Do ?timo!

?Adios!
?Adios!, montes e prados, igrexas e campanas,
?adios!, Sar e Sarela, cubertos de enramada,
?adios!, Vid? alegre, mo?os e hondanadas,
Conxo, o do craustro triste i as soedades pr?idas,
San Lourenzo, o escondido, cal un ni? antre as ramas,
Balvis, para min sempre o das fondas lembranzas,
Santo Domingo, en donde canto eu quixen descansa,
vidas da mi? vida, anacos das entra?.
E v? tam?, sombrisas paredes solitarias
que me vicheis chorare soia e desventurada,
?adios!, sombras queridas, ?adios!, sombras odiadas,
outra vez os vaiv?s da fertuna
pra lonxe me arrastran.

Cando volver, se volvo, todo estar?onde estaba;
os mesmos montes negros i as mesmas alboradas,
do Sar e do Sarela, mir?dose nas auguas.
Os mesmos verdes campos, as mesmas torres pardas
da catredal severa, ollando as lontananzas.
Mais os que agora deixo, tal como a fonte mansa
ou no verdor da vida, sin tempest? nin b?oas,
?canto, cando en tornare, v?imas da mudanza,
ter? de pr?a andado, na senda da desgracia!
I eu... mais eu nada temo no mundo,
?que a morte me tarda!

*

Grilos e ralos, rans albari?s,
sapos e bichos de todas cras,
mentras ?lonxe cantan os carros,
?que serenatas tan amorosas
nos nosos campos sempre nos dan!

Tan s?acordarme delas,
non se?o que me fai,
nin sei se ?ben,
nin sei se ?mal.

*

?Cal as nubes no espazo sin l?ites
errantes voltexan!
Unhas son brancas,
outras son negras;
unhas, pombas sin fel me parecen,
despiden outras
luz de centela...

Sopran ventos contrarios na altura
i ?desbandada,
van lev?doas sin orden nin tino,
nin en sei pra onde,
nin sei por que causa.

Van lev?doas, cal levan os anos
os nosos enso?s
i a nosa esperanza.

*

Rico ou probe, alg? d?
?con que contento e pracidez folgaba!
I agora, probe ou rico, ?desdichado
?todo, todo lle falta!

En balde ve?n d?s, pasan anos,
e inda sigros pasaran;
se hai abondosas fontes que se secan,
tam? as hai que eternamente manan;
mais as fontes perenes nesta vida
son sempre envenenadas.

Nelas o esprito que ofendido pena,
na humid?enferma do rencor se ba?,
sin que dado lle sea
beber do olvido nas saudosas auguas.

?Odio!, fillo do inferno,
pode acaba-lo amor, mais ti n'acabas,
mamoria que recorda-las ofensas.
Si, si, ?de ti mal haia!

Na catredal

Como alg? d?, polos corrunchos
do vasto tempro,
vellos e vellas, mentras monean,
silvan as salves i os padrenuestros;
i os arcebispos nos seus sepulcros,
reises e reinas con gran sosego
na paz dos m?mores tranquilos dormen,
mentras no coro cantan os cregos.
O ?gano lanza tristes cramores,
os das campanas responden lexos,
i a santa imaxe do Redentore
par? que suda sangre no Huerto,
?Se?r Sant?imo, ? teus p?, canto
tam? de angustia sudado te?!
Mais se o pecado castigas sempre,
?que afrixido va?a pedircho
daille remedio.

O sol poniente, polas vidreiras
da Soledade, lanza serenos
raios, que firen descoloridos
da Groria os ?xeles i o Padre Eterno.
Santos e ap?toles, iv?eos!, parecen
que os labios moven, que falan quedo
os uns cos outros, e al?na altura
do ceu a m?ica vai dar comenzo,
pois os groriosos concertadores
tempran riso?s os instrumentos.

?Estar? vivos?, ?ser? de pedra
aqu? sembrantes tan verdadeiros,
aquelas t?icas marabillosas,
aqueles ollos de vida cheos?
V? que os fixeches de Dios c'axuda,
de inmortal nome Mestre Mateo,
xa que a?quedaches homildemente
arrodillado, falaime deso;
mais con eses vosos cabelos rizos
santo dos croques, cal?... i eu rezo.

Aqu?est?a Groria, mais naquel lado,
naquela arcada, negrexa o inferno
cas almas tristes dos condanados,
onde as devoran t?olos demos.
De al?non podo quita-los ollos,
mit?asombrada, mit?con medo,
que aqueles todos se me figuran
os dun delirio mortaes espeutros.
?Como me miran eses calabres
i aqueles de?s!

?Como me miran facendo moecas
dende as colunas onde os puxeron!
?Ser?mentira, ser?verdade?
Santos do ceo,
?saber? eles que son a mesma
daqueles tempos?...
Pero xa orfa, pero enloitada,
pero insensibre cal eles mesmos...
?Como me firen!... Voume, si, voume,
?que te? medo!

Mais xa nos vidros da grande ara?
cai o postreiro
raio tranquilo que o sol da tarde
pousa sereno;
e en cada prancha da ara? hermosa
vivos refrexos,
cintileando como as estrelas,
pintan mil cores no chan caendo,
e fan que a tola da fantes?
so? milagres, finxa portentos.
Mais de repente ve?n as sombras
todo ?negrura, todo ?misterio
adi? alxofres e marabillas...
tras do Pedroso, p?ose Febo.

Coma pantasmas cruzan as naves
silvando salves e padrenuestros,
vellos e vellas que a Dios lle piden
El tan s?sabe cales remedios;
que cando o mundo nos deixa, ?soio
cando buscamos con ansia o ceo.

? p? da virxen da Soledade
-?de moitos anos nos conocemos...!-
a oraci? dixen que antes dic?,
fixen mamoria dos meus sacretos,
para mi madre deixei cari?s,
para os meus fillos miles de beixos,
polos verdugos do meu esprito
recei... e funme, pois ti? medo.

*

?Corr? serenas ondas crista?as,
pasade en calma e maxestosas, como
as sombras pasan dos groriosos feitos!
?Rodade sin descanso, como rodan
?eternid?xeneraci? sin n?ero
que cal eu vos contempro, contempr?onvos!
Daime vosos perfumes, lindas rosas,
da sede que me abrasa, craras fontes,
apagade o queimor... nubes de gasa,
cubr?cal velo de lixeiro encaixe
do ardente sol os briladores raios.
E ti, temprada e cari?sa brisa,
d?encomezo ? concertos misteriosos
antre os carballos da devesa escura
por onde o Sar vai marmurando leve.

O tempo pasou r?ido, a centela
tal vez m?s lentamente o espazo inmenso
atravesa ?caer, que eles, os anos,
pra min correron en batallas rudas...
?Mais correron por fin... i o d? chega!...
D?e os teus bicos i os teus brazos ?reme
aqu? onde o r?, na espesura fresca...
A ningu? digas onde estou... con frores
das que eu quer?, a delatora mancha
crube... e que nunca co meu corpo acerten
profanas mans para levarme lexos...
?Quero quedar onde os meus dores foron!

*

Cada noite eu chorando pensaba...
que esta noite tan grande non fora,
que durase... e durase antre tanto
que a noite das penas
me envolve loitosa.

Mais a luz insolente do d?,
costante e traidora,
cada ama?cida
penetraba radiante de groria
hastra o leito donde eu me tendera
coas mi?s congoxas.

Desde estonces busquei as tiniebras
m?s negras e fondas,
e busqueinas en vano, que sempre
tras da noite topaba ca aurora...
So en min mesma, buscando no oscuro
i entrando na sombra,
vin a noite que nunca se acaba
na mi? alma soia.

Ti onte, ma?n eu

Ca? tan baixo, tan baixo,
que a luz onda min non vai;
perd? de vista as estrelas
e vivo na escurid?

Mais, agarda... ?o que te riches
insensibre ?meu af?!
Inda estou vivo... inda podo
subir para me vingar.

Tir?pedras ?ca?o,
tiraille anque sea un cento;
tir?.. que, cando caiades,
hanvos de face-lo mesmo.

*

Deixa que nesa copa en donde bebes
as dozuras da vida,
unha gota de fel, unha tan soio,
o meu dorido coraz? esprima.
Comprender? estonces
como abranda a delor as pedras fr?s,
anque abrandar non poida
almas de ferro e peitos homicidas.

Bos amores

Cal olido de rosas que sai de antre o ramaxen
nunha ma?n de Maio, hai amores soaves
que n'inda vir se sinten, nin se ve cando entraren
pola mimosa porta que o coraz? lles abre
de seu, cal se abre no agosto
a frol ?orballo da tarde.
E sin romor nin queixa, nin choros, nin cantares,
brandos as?e saudosos, cal alentar dos ?xeles,
en n? encarnan puros, corren coa nosa sangre
i os ermos reverdecen do esprito onde moraren.
Busca estes amores... b?caos,
si tes quen chos poida dare;
que estes son soio os que duran
nesta vida de pasaxen.

Amores cativos

Era delor i era c?era,
era medo i aversi?,
era un amor sin medida,
?era un castigo de Dios!
Que hai uns negros amores de ?dole pezo?nta,
que privan os espritos, que turban as concencias,
que morden se acari?n, que cando miran queiman,
que dan dores de rabia, que manchan e que afrentan.
M?s val morrer de friaxen
que quentarse ?s? fogueira.*

Ladraban contra min, que cami?ba
casi que sin alento,
sin poder co meu fondo pensamento
i a pezo? mortal que en min levaba.
I a xente que topaba,
oll?dome a mantenta,
do meu dor sin igual i a mi? afrenta
traidora se mofaba.
I eso que nada m?s que a adivi?ba.
Si a souperan, ?Dios m?!,
-pensei tembrando- contra min volvera
a corrente do r?.

Buscando o abrigo dos m?s altos muros,
nos cami?s desertos,
ensangrentando os p? nos seixos duros,
fun chegando ?lugar dos meus cari?s
maxinando espantada: ?Os meus meni?s
?estar? xa despertos?
?Ai, que ?verme chegar tan maltratada,
chorosa, sin alento e ensangrentada,
dar? en se afrixir... mal pocadi?s,
por s? nai mal fadada!?

Pouco a pouco fun indo
i as escaleiras con temor subindo,
co triste coraz? sobresaltado.
?Escoitei!... Nin as moscas rebull?n.
No berce inda os meus ?xeles dorm?n
ca virxen ?seu lado.

*

?Por que, mi? almi?,
por que ora non queres
o que antes quer?s?

?Por que, pensamento,
por que ora non vives
de amantes deseios?

?Por que, meu esprito,
por que ora te humildas,
cando eras altivo?

?Por que, coraz?,
por que ora non falas
falares de amor?

?Por que xa non bates
co doce batido
que calma os pesares?

?Por que, en fin, Dios meu,
a un tempo me faltan
a terra i o ceu?

?Ouh ti, roxa estrela
que din que comigo
naciche, poideras

por sempre apagarte,
xa que non pudeche
por sempre alumarme!...

*

Cando penso que te fuches,
negra sombra que me asombras,
?p?dos meus cabezales
tornas fac?dome mofa.
Cando maxino que es ida,
no mesmo sol te me amostras,
i eres a estrela que brila,
i eres o vento que zoa.
Si cantan, es ti que cantas,
si choran, es ti que choras,
i es o marmurio do r?
i es a noite i es a aurora.
En todo est? e ti es todo,
pra min i en min mesma moras,
nin me abandonar? nunca,
sombra que sempre me asombras.

Aventura ?traidora

Tembra a que unha inmensa dicha
neste mundo te sorprenda;
grorias, aqu? sobrehumanas,
tran desventuras supremas.
Nin maxines que pasan os dores
como pasan os gustos na terra;
?hai infernos na memoria,
cando n'os hai na concencia!

Cal arraigan as hedras nos muros,
nalg?s peitos arraigan as penas,
e unhas van minando a vida
cal minan outras as pedras.
Si; tembra, cando no mundo
sintas unha dicha imensa;
val m?s que a t? vida corra
cal corre a iaugua serena.

 

A xusticia pola man

Aqu? que t? fama de honrados na vila
roub?onme tanta brancura que eu ti?,
bot?onme estrume nas galas dun d?,
a roupa decote pu?ronma en tiras.
Nin pedra deixaron, en donde en vivira;
sin lar, sin abrigo, morei nas curti?s,
?raso cas lebres dorm? nas camp?s;
meus fillos... ?meus anxos!... que tanto eu quer?,
?morreron, morreron, ca fame que ti?n!
Quedei deshonrada, much?onme a vida,
fix?onme un leito de toxos e silvas;
i en tanto, os raposos de sangre maldita,
tranquilos nun leito de rosas dorm?n.

-Salv?eme, ?ouh, xueces!, berrei... ?Toler?!
De min se mofaron, vendeume a xusticia.
-Bon Dios, axudaime, berrei, berrei inda...
Tan alto que estaba, bon Dios non me o?a.
Estonces cal loba doente ou ferida,
dun salto con rabia pillei a fouci?,
rondei paseni?... ?Ne-as herbas sent?n!
I a l? escond?se, i a fera dorm?
cos seus compa?iros en cama mullida.

Mireinos con calma, i as mans estendidas,
dun golpe, ?dun soio!, deixeinos sin vida.
I ?lado, contenta, senteime das v?imas,
tranquila, esperando pola alba do d?.

I estonces... estonces, cumpreuse a xusticia:
eu, neles; i as leises, na man que os ferira.



*

Maio longo... Maio longo,
todo cuberto de rosas,
para alg? telas de morte,
para outros telas de vodas.
Maio longo, Maio longo,
fuches curto para min,
veu contigo a mi? dicha,
volveu contigo a fuxir.

L? descolorida

L? descolorida
como cor de ouro p?ido,
vesme i eu non quixera
me vises de tan alto.
?espazo que recorres
l?ame, caladi?, nun teu raio.

Astro das almas orfas,
l? descolorida,
eu ben sei que n'alumas
tristeza cal a mi?.
Vai contallo ?teu dono
e dille que me leve a donde habita.

Mais non lle contes nada,
descolorida l?,
pois nin neste nin noutros
mundos terei fertuna.
Se sabes onde a morte
t? a morada escura,
dille que corpo e alma xuntamente
me leve a donde non recorden nunca,
nin no mundo en que estou nin nas alturas.

*

Que pracidamente brilan
o r?, a fonte i o sol.
Canto brilan.... mais non brilan
para min, non.

Cal medran herbas e arbustos,
cal brota na arbor a frol.
Mais non medran, nin frorecen
para min, non.

Cal cantan os paxari?s
enamoradas canci?.
Mais anque cantan, non cantan
para min, non.

Cal a natureza hermosa
sorr?a Maio que a mimou.
Mais para min non sorr?
para min, non.

Si... para todos un pouco
de aire, de luz, de calor..
Mais si para todos hai,
para min, non.

?E ben!.... xa que aqu?n'atopo
aire, luz, terra, nin sol,
?para min n'habr?unha tomba?
Para min, non.

Estranxeira na s? patria

Na xa vella baranda
entapizada de hedras e de lirios
foise a sentar calada e tristemente
frente do tempro antigo.

Interminable precesi? de mortos,
uns en corpo no-m?s, outros no esprito,
veu pouco a pouco aparecer na altura
do direito cami?,
que mon?ono e branco relumbraba
tal como un lenzo nun herbal tendido.

Contemprou cal pasaban e pasaban
collendo hacia o infinito,
sin que ?fixaren nela
os ollos apagados e afundidos
deran sinal nin moestra
de habela nalg? tempo conocido.
I uns eran seus amantes noutros d?s,
deudos eran os m?s i outros amigos,
compa?iros da infancia,
sirventes e veci?s.
Mais pasando e pasando diante dela,
fono os mortos aqueles prosiguindo
a indiferente marcha
cami? do infinito,
mentras cerraba a noite silenciosa
os seus loitos trist?imos
entorno da extranxeira na s? patria,
que, sin lar nin arrimo,
sentada na baranda contempraba
cal brilaban os lumes fuxitivos.

*

?Padr?!... ?Padr?!
Santa Mar?... Lestrove...
?Adios! ?Adios!
I
Aquelas risas sin fin,
aquel brincar sin dolor,
aquela louca alegr?,
?por que acabou?
Aqueles doces cantares,
aquelas falas de amor,
aquelas noites serenas,
?por que non son?
Aquel vibrar sonoroso
das cordas da arpa i os sons
da guitarra malenc?ica,
?quen os levou?
Todo ?silensio mudo,
soid? delor,
onde outro tempo a dicha
sola reinou...

?Padr?!... ?Padr?!...
Santa Mar?... Lestrove...
?Adios! ?Adios!


II
O simiterio da Adina
n'hai duda que ?encantador,
cos seus olivos escuros
de vella recordaz?;
co seu chan de herbas e frores
lindas, cal n'outras dou Dios;
cos seus can?egos vellos
que nel se sentan ?sol;
cos meni?s que al?xogan
contentos e rebuld?;
cas lousas brancas que o cruben,
e cos h?edos mont?s
de terra, onde algunha probe
?ama?cer se enterrou.
Moito te quixen un tempo,
simiterio encantador,
cos teus olivos escuros,
m?s vellos c? meus av?,
cos teus cregos venerables,
que se iban sentar ?sol,
mentras cantaban os p?aros
as matutinas canci?s,
e co teu osario humilde
que tanto respeto imp?
cando da luz que nel arde
v?un de noite o resprandor.
Moito te quixen e qu?ote,
eso ben o sabe Dios;
mas hoxe, ?pensar en ti
n?raseme o coraz?:
que a terra est?removida,
negra e sin frols.

?Padr?!... ?Padr?!...
Santa Mar?... Lestrove...
?Adios! ?Adios!


III
Fun un d? en busca deles,
palpitante o coraz?,
funos chamando un a un
e ning? me contestou.
Petei nunha i outra porta,
non sent? fala nin voz,
cal nunha tomba baldeira
o meu petar resonou.
Mirei pola pechadura,
?Que silensio!... ?que pavor!...
Vin no m?s sombras errantes
que iban e vi?n sin son,
cal voan os lixos leves
nun raio do craro sol.
Ergu?onseme os cabelos
de estra?za e de delor,
?nin un soio!... ?nin un soio!...
?Donde est??, ?que deles foi?
O triste son da campana,
vagoroso a min chegou...
?Tocaba a morto por eles!...

?Padr?!... ?Padr?!
Santa Mar?..., Lestrove...
?Adios! ?Adios!

 

 

 


Escolma

Po?ica

 volver a:  rosal? de castro