Tradici?s e crenzas na vida mari?ira

RITOS DE PROTECCI?

Na vida mari?ira existen toda unha serie de tradici?s que buscan a protecci? da casa fronte a toda clase de inimigos invisibles. 

Cando as casas est? en construcci? ag?hanse, dentro das paredes, moedas que tiveran unha cruz e cando se rematan p?ense en recunchos cornos, ferraduras ou ramos. Hoxe en d? estase a substitu? por comidas festivas ou pola s? beiz? por parte do cura do lugar. 

As?mesmo, as entradas da casa estaban protexidas ?colocar ramos con xestas en flor (no mes de maio) ou ?pintar cruces de cor (normalmente vermella) nas portas, para c? malos esp?itos non entrasen na casa. Incluso existe o costume de pintar desa cor algunha das paredes exteriores das casas.

Hai tradici?s para os barcos novos, xa que cando se produce a botadura dun buque cel?rase a cerimonia escachando contra el unha botella de cava, levando a beiz? por parte do cura ou po?ndolle o ramo ou allos en calquera recuncho da embarcaci?. Son tradici?s que sobreviven probablemente derivadas doutros ritos arcaicos.

Outras ocasi?s onde se celebran ritos de protecci? dos buques son na noite de San Xo?, cando tam? se lle depositaban ramos de xestas ou codesos, e no s?ado de Gloria, espall?dolle enriba auga bendita. 

Para protexe-la pesca , son variados os ritos que, no mundo mari?iro, se realizan co gallo de tentar de atrae-la pesca: mediante asub?s, facendo ofrendas ?mar, como botar ?mar anacos de pan de millo, ou indo ?misa antes de comeza-la tempada de pesca.

Outros ritos est? m?s relacionados cos propios aparellos de pesca, por exemplo cando se remataba de constru? un aparello, sobre todo redes, bot?anse sobre ela allos, bendic?se con auga bendita ou vi?, ou golpe?ase cunha p?a de acivro. Frecuentemente, e despois dunha mala pesca, era costume malla-la rede cunha xesta ou con vimbios e, incluso, o propio barco.

Diferentes debuxos eran empregados, sobre todo, no sur de Galicia, para identifica-las barcas e aparellos de cada un. Debemos lembrar que as cores nas embarcaci?s ?un feito relativamente recente, xa que os botes dos pescadores eran totalmente negros debidos ?brea que os protex?. Sen embargo a outros s?bolos, coma "o sansolim?", ou "a estrela de David", outorg?anselle poderes m?icos contra determinados perigos e inimigos.

A RELIXIOSIDADE DO MUNDO MARI?IRO

A fonda relixiosidade do mari?iro galego ?ben co?cida e dela cons?vanse moitos e variados ritos. Non ?estra? a busca de axuda sobrenatural cando se hai que enfrontar ? perigos que o mar presenta. 

Un dos rituais m?s difundidos ?o do sa?o, consistente en saudar dende o barco ? capelas de virxes ou santos situadas nos promontorios da costa. Normalmente acompa?base dun grolo de augardente que o patr? lle ofrec? ?tripulaci?. 

Outros costumes frecuentes eran a beiz? do barco cada vez que comezaba unha nova tempada de pesca ou ir en procesi? ata o santo ?que se lle ti? devoci? cunha maqueta dun buque, que se deixaba na igrexa, como agradecemento pola liberaci? dun naufraxio. Tam? son abundantes as oraci?s ou ritos, ben para evita-los temporais ben para ter ventos favorables.

Nas costas galegas suc?ense as devoci?s que te?n sempre coma protagonista ? mar... 

Citar t?alas referencias devotas da espiritualidade mari?ira, nunha terra coma a nosa, ?unha cousa case imposible. Cada vila, cada aldea, cada lugar zoupado polas ondas e que sabe de invernos escuros e treboentos, foi tecendo a s? particular devoci? e erguendo o seu senlleiro patr?. 

Dende Ribadeo a Tui, ducias e ducias de nomes van forzando unha chea de tradici?s e fermosos costumes.

Ademais dos nomes antes vencellados ?tradici? mari?ira, en cada vila xorde un novo protagonista. P?ese citar ?Virxe de Chamorro, patroa dos mari?iros de Ferrol, vix? polo horizonte h?ido al? cara ?Nord?, conced?dolle a s? protecci? a todo aquel que acode ata o seu santuario erguido nun monte rochoso e espido que lembra as paisaxes de Teixido ou de Mux?. Para outros, ollando m?s ?setentri?, a devoci? cambia de nome : Nosa Se?ra de Bares....Hai incluso quen conxuga a protecci? de varios padroeiros: 

"Ve? da Virxe da Barca, / vou para a Virxe do Monte, / remeiri?s de Mux?, / v?deme pasar que ?noite". 

Xa en terras da Mari? luguesa, esc?lese ?m?ico San Roque, que igual cura un andazo, derrota o inimigo invasor ou domina os elementos da natureza, convertendo ademais os seus devotos ?s? particular "afecci?'' nunha cantiga : 

"Catro vellos mari?iros, / catro vellos mari?iros / todos metidos nun bote. / Voga, voga mari?iro / vamos para Viveiro / xa se ve o San Roque". 

Tam? hai outros patr?s m?s desco?cidos coma Santa B?bara ou incluso unha parella de sabios segundo di esta cantiga:

"San Xerome e San Rom?, te?n as chaves do temporal / e as?como eles son santos / sexan os tronos amansados''. 

Mais sonada pola s? vocaci? procreadora -os ba?s das nove ondas en A Lanzada- non debe facer esquecer este rito a antiqu?ima tradici? de avogosa protectora da Se?ra da Area en Sanxenxo, onde se ergue a rom?ica ermida a car? do areal, e que segundo afirma a tradici? ten o honor de impedir que ning? mari?iro afogue nesas augas, pois como di a cantiga:  

"Nosa Se?ra da Area / dona da Lanzada / non permite que o mari?iro / te? morte afogada". 

Identificaci?s e advocaci?s curiosas incluso se dan en lugares coma o fermoso lugar de Xu?, en Porto do Son. Al?o cad?er dun desco?cido mari?iro que levou o mar ?area foi identificado co mesmo arcanxo San Miguel, e a s? tumba era o lugar ideal para deitarse e as?recolle-los beneficios daquel so?: a seguridade da s? protecci? e o afastamento de desgracias no mar

M?ica Beatriz Su?ez Groba

Bibliograf? consultada: "Conociendo a Galicia", Xos?Mar? Manteiga.

VER M?S TEMAS DA NOSA CULTURA: ENTRA AQU?/a>