Reparación inversores tensión energia solar Valencia

Galicia espallada

Unha recolleita da cultura galega

Literatura, historia, arte, música, gastronomía, galeguismo, tradicións, lendas, costumes, emigración

?memoria de Manuela Via? (1929-2013)

Carta de Castelao dirixida ao Partido Galeguista no interior

(Bos Aires, 7 de agosto de 1946)

 

Fonte de informaci?:  "A Nosa Terra" , 2 de novembro do 2000, n?ero 959, p?ina 33. (*)


Castelao expresa neste documento varias discrepancias cos galeguistas do interior, En efecto, considera que na detenci? de Pi?iro pola polic? puido influir certo grado de imprudencia no xeito de operar dos galeguistas do interior. Ofrec? o apoio econ?ico do exterior que se precisase e, a piques de sair para Par? -aproveita para explicar as causas da demora na s? partida-, indica ?PG que lle mandasen cartas a trav? de Bos Aires ata que non comunicase o seu enderezo en Par?, e que prega que continuasen enviando informaci? ? galeguistas bonaerenses; pero reclama menos xuicios e consignas e mais elementos de xuicio para poder facerse el persoalmente a s? propia composici? de lugar. Reclama un maior marxe de confianza e que se admitisen as suas valoraci?s sobre o exilio, do mesmo xeito que el aceptaba as do PG sobre a situaci? no interior. Tam? se amosa reticente en relaci? coa "consigna" do PG de colaborar con Pla. Repr?halles que non aceptaran seriamente o Consello de Galiza e ped?lles que non rebaixaran o car?ter da s? representaci? no goberno Giral admitindo que el, como facian os ministros vasco e catal?, poder? considerarse como representante de Galicia. Notifica que os partidos galegos de M?ico, con excepci? dos socialistas, gracias a unha xesti? realizada por Rodolfo Prada, comunicaran a Giral o seu apoio a Castelao.

"Te? concencia do meu deber, como galeguista, como galego, como republic? e como home decente"



Bos Aires, 7 de Agosto de 1946

Meus queridos irm?s:

Contesto ?vosa carta do 14 de maio. Moito nos apenou a detenci? dos irm?s que estaban en Madrid. Xa ti?mos co?cimento delo, por Iruxo; pero coid?amos que non foran detidos por "galeguistas" e confi?amos en que se i?rase a saida de Santiago a Par?. A decir verdade, non comprendemos como se obrou tan elegremente, pois Santiago chegou a falar n-um mitin en Marsella, etc.etc. Xustamente, eu escribiralle a Par?, contando con que non retornar? a Hespa? ou que s?o retornar? para vivir na clandestinidade, como viven alg?s vascos dirixentes, e por cablegrama anunci?alle a dita carta; pero el marchouse. Te? no meu poder unha carta de Santiago que foi botada en Franza por correio ordinario e que a escribeu dias antes da s? detenci?; nesa carta acusa recibo da mi?, que lle escribira a Par? e que lle foi remitida pol-os vascos a Madrid, e confesa que de ter recibido a mi? carta non houbese sa?o de Franza. Era natural que non abandoase Par? mentras eu non chegara al? pois as?me sustituir? provisionalmente no Goberno e cando eu chegase organizariamos de verdade a representaci? de Galiza no eisilio. Dec?lle que por tel?rafo me dixese se necesitaba di?iro, que eu lle remitir? inmediatamente. Foise e agora non somentes est?preso, sen? que nos priva do seu extraordinario valimento, ensum?donos a todos en tribulaci?s terribles. Este foi un golpe moi rudo para m? e para todos cantos co?cen o caso. N? mantivemolo en segredo, porque Iruxo d?onos que fora detido por asistir a unha xuntanza de sindicalistas, e confiabamos en que sair? da Direcci? Xeral de Seguridade, ao comprobar que non era un "comprometido"... N? dende eiqu?observamos a imprudencia de que ah?se fai gala, pois non temos ideia de que os nosos nemigos sexan uns parvos. En fin: este golpe foi terribel e compre remedialo como se poida. Se v? considerades necesario facer unha campa? no esterior para salvar aos nosos irm?s(esto en caso de que estean ameazados de morte)non tedes mais que dicilo. Se necesitades di?iro para axudalos tam? podedes decilo e farase o esforzo que as circunstancias demandan. Te? que decirvos que n? non temos porque adivi?r as cousas e debedes falar con franqueza absoluta, como falades para ensuiciarnos politicamente, pois n? non escatimamos sacrificios de ningunha ?dole e queremos ser di?s da libertade en que vivimos. Pero v? non decides nada e as verbas hai que arrinc?volas con tirabuz?. Agora mesmo coido que v? podedes dirixirvos a n? por correio ordinario, decindo o que compra decir, pois como non hai censura non ten responsabilidade quen escribe, se toma a precauci? de firmar a carta con nome suposto. Outra cousa ser? que n? vos escrib?emos por correio ordinario, confiando en que non hai censura, pois eso non-o devemos face; pero v?, s? podedes escrebir, botando a carta lonxe do sitio en que vivides, etc. Eso p?ese facer e debe facerse. Na carta de Santiago fal?ame dunha aici? a realizar, e dec? de facer eiqu?colleitas de di?iro, cousa que pode realizarse e que estamos dispostos a realizar. Conste que as colleitas est? moi desacreditadas entre a xente meia -todos, todos, contribu?on a desacreditalas, porque o di?iro colleitado non se adicaba ao fin verdadeiro-, pero n? libr?onos de toda censura a este respeito porque nunca quix?os adicarnos a humanitarias axudas e qu? nos d?di?iro a n? sabe que non se invirte en cousa algunha que non sexa o obxecto invocado. Por eso temos prestixio e ningui? coidar?que o enganamos se alg? dia nos diriximos a ? ped?dolle unha axuda en di?iro... Fica, pois, dito que faremos o que v? indiquedes a este respeito. Xa falamos desto e todo est?preparado para acometer o traballo que sexa indispensable. E non importa que eu non estea eiqu? Falade, pois, e seredes atendidos; pero non agardedes a que vos arrinquemos as verbas como vimos facendo deica agora.

N? sairemos para Par? no barco Campana, que sair?de eiqu?o dia 23 ou 25 deste mes. Pareceravos que tardei moito en sair, e d?ovos que de non ser ministro ser?me dificultoso arranxar as cousas antes. Por eso eu quer? que en Par? quedara Santiago, pois non se pode sair para al?o dia que a un lle d?a gana, coa dificultade dos transportes e at?o arranxo de papeis. Sairei de Bos Aires, pero eiqu?queda Alonso R?s, Elpidio e Picallo, asistidos por unha organizaci? de tipo irmandi? e un grupo de amigos e irm?s que valen o que pesan. Debedes seguir escrebindo a Bos Aires, pois este ? hoxe por hoxe, o ?ico conducto proprio que temos, e deiqu?mandaranme as cartas por via aerea -tres dias-. Debo advertirvos que as vosas cartas de Partido non son as que debedes dirixir a Alonso R?s, que ?o Segredario do Consello, sen? os informes que no eisilio necesitamos e que poden sair do Partido Galeguista ou de outro Partido comprometido con n?. V? tendes a man? de mandar os xuicios feitos e moi ben ordeados, pero n? agradecer?mos que ademais nos mand?ades os elementos de xuicio para que vos comprenderamos mellor. Necesitamos saber moitas cousas que nunca contades e que n? necesitamos saber para termos unha ideia do que ah?ocurre e de como ah?pensa a xente. N? sabemos moitas cousas que contan os que ve?n dah? e os xornais mais importantes contan sucesos ocurridos en Galiza dos que v? endexam?s falades. Por exemplo: Queredes facernos o favor de decir si hai ou non guerrilleiros nos montes, se a aici? destes guerrilleiros ? importante ou non, se aituan como un ex?cito dirixido ou se cada un fai o que quer, se as xentes consideran este meio de combate como ?il, se as xentes meias est? conformes con que os guerrilleiros aumenten e se impo?n, etc.etc.? N? necesitamos saber moitas cousas que non-os contades. As? pois, seguide escrebindo a B? Aires e tende en conta de que xa non vos dirixides a xente do Partido, pero s?a xente que est?ben probada no amor a Galiza. Tende en conta que en Bos Aires eisiste unha organizaci? axeitada ? realidades sociais m?s que ? politicas, pois somentes as?conquerimos a forza da que dispo?mos. Xustamente neste d?imo aniversario do Plebiscito autonomista levamos a cabo dous actos impo?ntes -un mitin e un banquete- organizados po-las entidades provinciais, a Federaci? de Sociedades Galegas e a Irmandade, que non as mais vivas. Esto compre coidalo e doidarse. As? pois non deixedes de seguir escrebindo, pero sabendo que vos dirixides a quen se vai a enterar das vosas cartas. Debo explicarvos que Alonso R?s dar?conta ?Comisi? Consultiva da Irmandade Galega -a Irmandade pres?ea Prada- e a Comisi? de Facenda, formada por xente moi responsabel e moi patriota. Non deixedes de escrebir eiqu?pol-a mesma Anduri? ou outra que xa est?buscando, pois non conv? que esto se ve? abaixo. P?ovolo porque sei que ?necesario, por non decir indispensabel.

Dende Franza estrabeceremos contaito seguro. Ir?tam? al?o vasco Lasarte, que forma parte do goberno vasco como ministro do interior, i ??timo amigo meu. Esto permitiranos estar en contaito. Dende logo debo decirvos que me convir? que forades pensando en qu? debe sustituir a Santiago, que seg? carta s? pensaba ir a Par? para axudarme. Necesito axuda, pero non axuda dun calquera. Non sei se Pl?ser?o que denantes era, pois pasaron oito anos dende que o vin por derradeira vez; pero eu non podo comprometerme a telo ao meu lado as?porque s? V? estades ah? en contaito con problemas, como decides, e ningui? discute as vosas decisi?s; pero n? estamos no eisilio, en contaito cos problemas tam?, e temos dereito a tomar decisi?s e a que se respeten cando se trata de cousas do esterior. Non discuto que Pl?sexa o home do Partido Galeguista en Franza, pois non sei con qu? contamos al? pero eu co?zo a Pl?mellor que v? porque durante dous anos estivo moi perto de min. Ogall?que sexa o home que necesita o Partido Galeguista en Franza; pero eu determi?rei, dispois de estudar o caso a concencia, se debo ou non telo ao meu lado. Entendido? As cousas compre decilas con rudeza. Non abonda unha ou duas semanas de estad? en Franza para decidir en cousa tan grave. Eu te? concencia do meu deber, como galeguista, como galego. como republic? e como home decente, e non acatarei mais do que debo acatar, as cousas do eisilio v?olas mellor os eisiliados. Comprendo todo, todo; pero v? debedes estimar un pouco m?s o que levamos feito en dez anos de desterro. A min non me parece ben que na vosa derradeira carta me faledes das "consignas que me mandaredes". Eso das "consignas" est? desacreditado dende hai moito tempo. Eu non me atrever? a darlle consignas a ning? "home" nin coido que haxa un "home" que as reciba. Coido tam? que eisaxerades outras cousas que nas vosas cartas deixades traslucir. Compre que te?des idea cabal do que eu represento no Goberno da Rep?lica. Este Goberno formouse a base de partidos e personalidades. Se eu fose unha personalidade non representaria a ningui? e por eso te? que representar a un Partido, igoal que os vascos e catal?s; pero os catal?s endexam?s dir?n que o seu ministro representa ao Partido de Esquerra catalana, nin o vasco dir? que est? representando ao Partido Nacionalista Vasco; ambos a dous d? que representan a povos e non a partidos. Eu digo o mesmo que eles. Eu digo que represento a Galiza, ao povo galego, e mentras mo deixen decir engrandezo a mi? representaci? e val moito m?s o meu c?rego. Non empequenezades a mi? representaci? nin me po?des por debaixo dos ministros vascos e catal?. Eu son galeguista e todos saben o que son. S?eno os desterrados e os emigrados, pero eu ga? mellor as s?s vontades decindo que son ministro galego e representante de Galiza no goberno Xiral. As?todos se po?n do meu lado. Agora mesmo en M?ico pux?onse dacordo todol-os Partidos galegos e todol-os grupos galegos de Partidos nacionaes (esto logrouse por intervenci? de Prada, que est?al? e mandaron un escrito ao Presidente Xiral no que din que se sinten representados por min no seu goberno. Por certo que este escrito est?firmado pol-as siguentes entidades: Uni? de Traballadores de Galiza, Comisi? Galega do Partido Comunista Espa?l, Agrupaci? Socialista Unificada de Galiza, agrupaci? de republicanos Galegos. Estes nomes servir? para darvos ideia do lio in?il que arman os refuxiados en M?ico, con sucursales en Franza, e tam? vos servir? para que respetedes a mi? decisi? inquebrantabel de non mesturarme en lios in?iles. Pois ben; os ?icos galegos que non firmaron o documento dirixido a Xiral foron os socialistas de Prieto e os sindicalistas.... que tan amigos nosos se amostran. Pol-o visto, dixo Prego(Prego ?todo) que non pon a s? firma onde vaia a firma de ningui? comunista. E as?andan. Eu levei a cousa por outro lado. Eu funme direitamente ? entidades de emigrado e dirixinme a elas como galeguista "de todol-os partidos". Comprendedes? Ah??onde debe eisistir o Partido Galeguista, onde debe ter forza, prestixio e decisi? tan ambiciosa que non haxa qu? nos ga?; pero no eisilio ?outra cousa. Deix?eme a min aituar seg? vexa. Non tendes confianza en min? Que ningui? se opo? a que eu sexa un representante do povo galego. Eso ?o que vos pido. E ainda que n?, os galeguistas, pretendamos que o noso Partido representa ao Povo galego, non ser? politico decilo e menos decir que eu estou representando consignas de partido. Xa dabondo vos trabuc?hedes ao non darlle importancia ao Consello de Galiza ate o estremo de non reco?celo, xuzgando as cousas con un criterio l?ico, mais propio da xente do Mediterraneo que do Atl?tico, e sen saberdes o que por equ? pasaba. Non, non insistades en creer mais no que din outros que no que n? vos decimos. O Consello de Galiza foi necesario ou era necesario, porque se os vascos e catal?s te?n un dereito adquerido, n? temos un dereito ga?do, e se eles te?n os seus Gobernos propios debemos ter algo que nos permita equipararnos a eles, falar con eles de igoal, pois si esto non se pode facer no terreo legal, podese facer da xusticia. Eu ideei o do Consello para poder falar e tratar cos vascos e catal?s para que, co seu reco?cimento, aument?amos a nosa personalidade. V? non tom?hedes en serio o Consello de Galiza, como non acabades de tomar en serio o Goberno de Xiral pero par?evos ben que haxa un ministro galeguista. Eu d?ovos que non me sinto orgulloso de selo, porque as? son, simplemente igoal a Irujo e igoal a Santal? pero, qu? ?o galego que debe ser igoal a Aguirre e a Irla? Vos quit?ades importancia ao Consello e empurr?adesme ao desbaraxuste irracional dos partidos do exilio. Non meus queridos irm?s, Reflexionade que no esterior estamos n?, sempre alertas e ben co?cedores de todo canto sucede. Non tratedes de guiarme por terreo que v? non co?cedes e que eu co?zo moito mellor que v?. No que toca ao interior, ben sabedes que si algunha vez insinuei algunha opini? ou consello, fiquei caladi? con calisquera raz? invocada por v?. Pero en cousas do esterior eu obrarei en concencia dacordo coas organizaci?s que no esterior viven.Castelao

Estou escrebindo a unha velocidade que non me permite saber ben o que vos digo. Ando tolo preparando o viaxe. Estou escrebindo ? sete da ma?n porque terei que sair da casa ? nove, e a Anduri? avisoume que ven a recoller a carta ? dez da ma?n. Escrebirei dende Par? con modo, pensando ben as cousas que diga. Pensade qu? debe ir a Par?, sustituindo a Santiago, pero pensade que necesito un home de traballo, ?il de entendimento, sempre capaz de gardar un segredo. Non deixedes de comunicarvos con Alonso R?s. A Anduri? se encargar?de entregar a carta vosa e recoller a que deiqu?se vos mande. Confiade en min, pois se me trabuco nunca ser?por mala f?ou porque amolecera o meu galeguismo e menos a?da o recordo com? de v? todos, al?me vou a Franza e tende a seguridade de que aituarei con sentido com? e con co?cimento das xentes que ser? compa?iras. Recibide unha forte aperta e xa falaremos con mais vagar. Non perdo as espranzas que dispois do mes de Outono poidamos entrar en Hespa? porque as cousas internacionais non van tan mal como parez.


Mil apertas. 

Alfonso Rodriguez Castelao

 

(*): Queremos agradecer a Federico Avila Soto (dende Helmond, Holanda) por nos achegar este material.